Kaas en Kaag

Gisteren keek ik naar een programma over eten. Een kaasverkoopster vertelde vol trots over haar producten. Het waren -uiteraard- allemaal bijzondere kazen. "Dit is een mooie, biologische kaas afkomstig van een klein eilandje in de Kagerplas." Dat klonk wel erg romantisch en in mijn hoofd begonnen diverse lampjes rood te knipperen.

Kaas van een klein eilandje in de Kagerplassen? Dat watergebiedje boven Leiden? En daar dan weer een klein eilandje in? Mij leek de bewering volslagen belachelijk; ik zag al een koe aan een helikopter hangen, om gedropt te worden op een eilandje van tien vierkante meter.

Maar niets is zeker in het leven, behalve dood en belastingen, zei ooit iemand. Ik zou daar 'marketing' aan willen toevoegen. Marketing is overal. En er zijn regels voor marketing. Ik definieer marketing als misleiden binnen wettelijke grenzen. In die zin lijkt marketing op belastingen; die mag je niet ontduiken, maar je kunt ze wel ontwijken, ook als dat ethisch niet kosjer is. In marketing is misleiden toegestaan, maar liegen bij wet verboden.

De vraag is dus, in welke categorie de bewering 'biologische kaas afkomstig van een klein eilandje in de Kagerplassen' valt.

Laat ik beginnen met hoe ik die zin interpreteer en daarbij meteen aantekenen dat mijn perceptie door jarenlange blootstelling aan marketing natuurlijk gekleurd is. Maar ik zie dus eilanden in de Kagerplassen voor me, waaronder een klein eilandje, met daarop een aantal blije koeien, smikkelend van allerhande grassen en inheemse kruiden, die aan hun kaas die typische smaak van een kleine eilandje in de Kagerplassen geeft. En een trotse boer met imposante baard en een knotje, die zijn koeien met de hand melkt en tussendoor samen met zijn knappe jonge vrouw vrouw lachend kaas maakt in de schuur achter de boerderij, in het gouden licht van de ondergaande zon. Ik overdrijf een klein beetje, maar dat komt omdat ik zo'n gezonde fantasie heb.

Waar het om gaat is de beeldvorming. Misschien was jouw beeldvorming minder romantisch, maar je zult waarschijnlijk willen toegeven dat ook jij er wel iets pittoresks bij dacht.

Terug naar de werkelijkheid. De verifieerbare kernpunten van de bewering moeten naar mijn mening zijn, dat de koeien op het eilandje moeten leven, en dat de kaas ook op dat eilandje gemaakt moet worden.

Dus laten we beginnen met dat eilandje. Er zijn diverse eilandjes in de Kagerplassen, waarvan mij er geen een groot genoeg leek om rendabel kaas te produceren. Dus ik zwengelde Google Maps aan.

In de Kagerplassen liggen een aantal (schier)eilanden, een stuk of tien. Niet groot, de vier grootste meten elk minder dan een vierkante kilometer. De kleinere zijn echt klein. Niettemin waren ze groter dan ik in mijn hoofd had.

Dat roept een interessante vraag op: zijn ze dan groot genoeg om ook koeien op te houden? Ik heb geen idee hoeveel vierkante meter een koe nodig heeft om te grazen, daarover later meer, eerst maar eens kijken of ik dat kan zien. En ja hoor, op Google Earth kun je op in elk geval twee van de grotere eilanden zien staan, de koeien. Je kunt ze niet horen loeien, maar ze zien er blij uit, toch? Dus dat betekent dat je 'klein eilandje' niet moet lezen als klein vergeleken met de rest van de eilanden, maar klein en gelegen in de Kagerplassen. Marketing: de bewering is niet onwaar, maar de ontvanger wordt op het verkeerde been gezet.

Op Google Earth is ook een bedrijf M. Ruiten te zien, dat Boeren-Leidse kaas maakt.

Dus technisch gezien kan de bewering naar waarheid zijn. Krijg nou wat, dat had ik niet verwacht!

Wel heb ik nog een aantal vragen die meer onderzoek behoeven.

Zo weet ik niet hoeveel ruimte een koe nodig heeft om te fourageren, maar ik ga ervan uit dat deze koeien, zoals volgens mij alle koeien in Nederland, worden bijgevoederd. Gebeurt dat met voer dat op datzelfde kleine eilandje wordt verbouwd, of is dat een of ander generiek koeienvoer? Als dat is met generiek voer, in hoeverre maakt het dan nog uit dat die koeien op dat eilandje staan? Dan slaat het 'afkomstig van' dus alleen op de kaas, niet op de melk.

En hoeveel melk heb je nodig voor kaas? Ik las ergens 10 liter voor 1 kilo. Leveren de koeien op dat eilandje dan voldoende melk (en hoeveel koeien staan er eigenlijk?), of wordt melk bijgemengd afkomstig van elders? In welk geval je je opnieuw kunt afvragen of 'afkomstig van' inderdaad alleen op de productielocatie van de kaas slaat.

Als het zo is, dat 'afkomstig van' alleen op de kaas slaat, maakt het dan uberhaupt nog uit waar de melk vandaan komt? Ik ben van mening dat je dat mag aannemen, maar het wordt niet letterlijk beweerd!

Dat is het probleem met marketing, en vooral van het feit dat we er de godganse dag mee om de oren geslagen worden: misschien is er wel echt kaas van een klein eilandje in de Kagerplassen, inclusief alle impliciete aannames die je erover doet, of die ik doe althans. Dat zou prachtig zijn. Maar als je gewend bent om belazerd te worden, ga je alles met argwaan bekijken. Champignonsoep die champignonsoep mag heten, ook al zit er nog geen halve champignon in. Een klein eilandje, maar alleen in absolute zin. Kaas afkomstig van plaats X...maar wacht, slaat dat dan ook wel op de melk? En over 'biologisch' laat ik mij wijselijk niet uit.

Uiteindelijk schiet deze geweldige marketingkreet, met zijn impliciete romantiek en superspecifieke herkomstafduiding, zich naar mijn idee toch in de voet, zelfs als hij waar is. En dat is de schuld van...marketing! Bizar, niet?

Babbelbejaarde

Mijn geordende, hygiënische natuur heeft me al menige baan gekost - mijn psychiater noemt het trouwens  dwangneuroses. Bordenwasser? Zwemmerseczeem. Magazijnmedewerker? Te lang bezig met dozen stapelen. Zo kan ik nog wel tien banen opnoemen. Ik was dan ook blij met mijn nieuwe betrekking: gezelschapsmaatje voor ouderen. Wat kon er misgaan? Gewoon ouderen van dagen een uurtje gezelschap houden. Knappen die mensen erg van op en zo hoeft de familie niet zelf langs te komen.

Een beetje kletsen, kopje thee drinken, -mijn eigen kopje meenemen was een kleine moeite en zou toch niet opvallen-, het was vooral luisteren. Dat gaat me meestal wel goed af, bovendien zou het me afleiden van de aandrang om de vensterbank te herschikken, of de letterbak opnieuw in te richten. Dat moest lukken.

Mevrouw De Bruin was mijn eerste cliënt. Maandagochtend om tien uur. Voor de zekerheid had ik drie alarmen gezet, elk drie kwartier na elkaar. Gelukkig was de wintertijd al het weekend ervoor ingegaan, zodat al mijn klokken al goed stonden - elk halfjaar weer hetzelfde drama. Voor de zekerheid keek ik nog even op Teletekst; het klopte.

Het was niet eens nodig, ik was om zes uur al wakker. Het werd net licht. De dag begon goed; de extra moeilijke Sudoku uit de krant was juist klaar toen het tijd werd om te vertrekken. Ontslag vanwege te laat komen ging me ditmaal niet gebeuren - onbegrijpelijk dat mensen niet snappen dat die getallen eerst op de goede plaats moeten staan.

De zon scheen, de bomen kleurden prachtig herfstig. Wel jammer dat bruin niet bij bruin en rood niet bij rood, maar zo is Moeder Natuur - een beetje slonzig. Ik liep wel bezorgd maar toch ook bijna opgewekt naar de bushalte. Bij het zebrapad lette ik extra goed op dat ik op de witte strepen bleef. De bus was precies op tijd. Mijn OV-saldo eindigde op 34 cent, mijn geluksgetal. Mevrouw De Bruin woonde zeven haltes verderop, en de bus stopte op een even minuut op de even haltes, en op een oneven minuut op de oneven. Ja, het was warempel mijn geluksdag.

Mevrouw De Bruin bleek een krasse tachtigster. Ze woonde in een heel klein kamertje, met een verhoogd bed naast het raam. Als je de deur van haar kamer open deed kwam je eerst een in piepklein halletje. Rechts was een klein maar schoon aanrecht, met een waterkoker en verder niets, links was een kleine badkamer met een toilet. Die rook naar pies, dus die deed ik niet open.

Naast haar bed, in het midden van de kamer, zat mevrouw De Bruin in een antieke stoffen fauteuil, waarvan de bekleding ooit groen, wit en roze moest zijn geweest. Ze stonk zelf niet. Voor de gelegenheid had ze haar mooiste jurk aangetrokken, een blauwe. Ik houd van blauw. Op haar schoot lag een enorme, stokoude, pikzwarte kater, 'Karel'. Dat hadden ze me op het uitzendbureau niet verteld! Maar gelukkig was het geen hond, en het beest leek me zo oud dat er weinig gevaar van uit ging. Er was geen letterbak. Het enige dat aan de muur hing was een grote spiegel, in een goudkleurige, houten lijst met barokke kitschkrullen. In de vensterbank stond -precies in het midden- één plant, een verdorde geranium.

'Wat een leuk beest', wist ik uit te brengen, terwijl ik recht tegenover haar plaatsnam, op een krukje dat ik onder het bed vandaan trok. Mevrouw De Bruin stak meteen van wal. Dat Karel zo'n lief beest was, en dat haar man Jan hem gevonden had in de schuur na zijn pensionering (politieman? huisarts?). En dat het de herinnering levend hield, en dat haar man in de oorlog iets belangrijks had gedaan. En iets met kinderen die nooit. Mijn gedachten waren al afgedwaald. 'Voor iemand die gezelschap nodig heeft, heeft ze weinig gezelschap nodig,' dacht ik nog.

Terwijl mevrouw De Bruin doorpraatte keek ik om me heen. Er was aan deze perfect vierkante kamer niets aan te merken. De hulpgrepen aan de muur waren symmetrisch aangebracht, en het noodkoord hing perfect in het midden van de muur achter het bed. Rechts van me stond een dressoir met een plastic hoes erover. Het was weliswaar korter dan het bed, maar stond wel precies op de hartlijn ervan tegen de muur. Achter me hing de spiegel, dus daar hoefde ik niet in te kijken. Mijn geluksdag.

De tijd verstreek. Opeens herinnerde ik mij, dat ze op het uitzendbureau hadden gezegd dat oude mensen veel thee drinken. "Wilt u thee?", vroeg ik aan mevrouw De Bruin toen ze even ophield met babbelen. Voor ze kon antwoorden stond ik op. En toen gebeurde het. Ik stootte met mijn elleboog tegen een voorwerp. Een vaas of een pot. Daar ging iets omvallen! In een reflex, nog net op tijd, wist ik me om te draaien en het voorwerp op te vangen. Het was een urn. Bijna toch een ongeluk. Met mijn hart bonzend in mijn keel, zette ik hem vlug weer op de punt van het dressoir.

"Daar ging Jan bijna," gniffelde mevrouw De Bruin in haar stoel, "zag je dat, Karel?"

'Jaha, hahaaahaa', stamelde ik onsamenhangend, bevangen door zenuwen. Bijna mijn geluk verspeeld! 'Afkloppen, afkloppen!' gierde het mijn hoofd. Ja, afkloppen, dat moest ik! Ik keek om mij heen. Alles formica, metaal, plastic, geen onbewerkt hout te bekennen! Paniek golfde in mij op en daar waren ook de rode vlekken al. 'Snel, snel, bedenk iets!' Ik keek verwilderd om mij heen. Kat! Zwart! Scherven! Geluk! In een razendsnelle beweging, die voor mijzelf eindeloos leek te duren, boog ik me naar mevrouw De Bruin. Ik griste Karel van haar schoot en smeet hem uit alle macht over mijn schouder tegen de spiegel. Karel krijste, er klonk rinkelend geraas van brekend glas en gekraak van de lijst die kapotviel. Gelukt! Het was even spannend geweest, maar mijn geluksdag was gered! Wat een opluchting.

Het was nu stil in de kamer. Mevrouw De Bruin zat als versteend in haar stoel, haar ogen wijd opengesperd. In mijn broekzak klonk zachtjes het gezoem van mijn telefoon. Elf uur, missie volbracht. 'Dag mevrouw De Bruin, tot volgende week' zei ik, en ik liep de kamer uit. Op naar mijn volgende afspraak. Ene meneer Ramautar. Ja, deze baan was geknipt voor mij.

Kamer

In het kader van '200 jaar koninkrijk' was ik vandaag op het Binnenhof. Daar beleefde ik allerlei avonturen maar daar wil ik het hier niet over hebben. Ik wil het hebben over de Tweede Kamer zoals de mensen hem kennen van televisie: een halfronde ruimte waar politici ruziën over vaak onbenullige zaken. En ik doe een voorstel over hoe die beter kan.

In de vergaderzaal van de Tweede Kamer, want daar gaat het eigenlijk over, kun je amper naar buiten kijken. En dan zie je nog niets. Het is er bedompt en er hangen furieus makende rode 'kunstwerken' aan de muur - je kent ze wel van televisie en anders staat hierboven een plaatje. In het echt word je, nou ja, werd ik, er agressief van. 4 metershoge panelen van kolkende woede. Ik denk dat de ontwerper zoiets had van 'dat houdt de mensen wakker'.

Wat ik me nu afvraag is, of het zou helpen om
a) die afschuwelijke kunstwerken te vervangen door iets meer rustgevends, en
b) er een paar ramen in te maken (architectonisch kan dat nu niet, maar dat even terzijde).

De politiek wordt vaak verweten geen binding te hebben met de maatschappij. Ik laat in het midden of dat terecht is. Wel stel ik me zo voor dat, als je in een muffe ruimte zit, opgehitst door lelijke kunstwerken en inhoudsloze fluimen van schuimbekkende populisten en je enige verbinding naar buiten is je telefoon of tablet -sociale media, whatsapp en e-mail-, je niet vrolijk wordt. Precies het beeld dat ik nu heb over wat er in de Tweede Kamer aan de orde is: verongelijkte mensen die voor de camera spoeddebatjes hebben over onbenulligheden die op dat moment de media beheersen, waarin je lekker kunt jijbakken en elkaar vliegen kunt afvangen.

Dat is -in elk geval qua locatie- een enorm gechargeerd beeld, want als Tweede Kamerlid breng je maar een zeer beperkt deel van je tijd in die zaal door. Maar wel op alle moment die er toe doen: als er debatten en stemmingen zijn.

Daarom zou ik, als ik een dergelijk zaal zou ontwerpen, deze meer open zijn. Met ramen. Die open kunnen. Zodat je kunt vragen 'Voorzitter, een punt van orde: mag er een raampje open?" Gewoon, als mensen onder elkaar. Zoals dat in de Trèveszaal kan. Die is fantastisch. Aan de Hofvijver ook, dus geen shit met veiligheid tenzij je met duikuitrusting of boot en een ladder komt. Te klein voor 150 man, helaas, maar als vergaderzaal oneindig prettiger.

Ik heb een zaal voor ogen waarin je de maatschappij aan je voorbij ziet gaan terwijl je beslissingen neemt die die maatschappij aangaan. Terwijl je de kou voelt, of de hitte. Terwijl je trams hoort en ziet rijden. Mensen hoort roezemoezen. Bomen van kleur ziet veranderen. Vogels hoort fluiten. IJzel hoort kraken. Op dagen de mest ruikt van boeren. Waarin je het leven van anderen waarop jij invloed hebt kunt zien, kunt horen en kunt ruiken.

En geen abstracte interpretaties van Dante's Inferno aan de muur, maar gewoon iets fris; impressionistische waterpartijen of zo. Of portretten van voorgangers, of historische landschaps- en stadsgezichten. (Zonder Zwarte Pieten, Slaven of Andere Negers, dat spreekt.)

Geen 'anger room' zoals nu, maar een ruimte die geen aanleiding geeft tot agitatie. Een ruimte waarin je inspiratie een kans geeft. Waarin je ter plekke tot het besef zou kunnen komen dat jouw plan eigenlijk best wel onzin is. Of juist heel goed.

Ik ben een onverbeterlijke romanticus. Zucht.

Lowlands verbiedt ledematen

Met ingang van 2016 verbiedt het popfestival Lowlands zelfmeegebrachte ledematen. Zij doet dit om veiligheidsredenen. Het verbod komt bovenop het reeds bestaande verbod op drugs, wapens, campingartikelen, vlaggenstokken, paraplu's, wandelstokken, laserpennen, drones, glaswerk, blikjes, camera-apparatuur, spuitbussen met deodorant of parfum, zelfbereide etenswaren, stagediven, crowdsurfen, selfie-sticks en flesjes water.

Lowlands directeur Eric van Eerden licht het besluit toe: "In voorgaande jaren is gebleken dat ledematen in toenemende overlast bezorgen. Zo kunnen armen gebruikt worden om te slaan of handtastelijk gedrag te vertonen. Ook spelen ze vaak een rol bij overmatig drankgebruik. Benen kunnen worden gebruikt om te schoppen of zich te onttrekken aan onze security. We hebben daarom in goed overleg besloten alle ledematen van het terrein te weren."

Het verbod geldt alleen op het festivalterrein, op de camping zijn ledematen nog wel toegestaan. "We vragen bezoekers bij het opgaan van het festivalterrein hun ledematen bij de garderobe achter te laten. Bij vertrek kunnen ze deze met het bonnetje gewoon weer ophalen.", aldus de festivalorganisatie.

Vaste festivalbezoekers Floris Lefèvre en Willemijn van der Zijden vinden het besluit drastisch, maar zeggen er geen moeite mee te hebben. "Wij hopen alleen dat ze dit jaar wel glutenvrije vegaburgers hebben."

Groene stroom veroorzaakt autisme

Groene stroom is mogelijk de oorzaak van autisme. Recent demografisch onderzoek in opdracht van de Stichting Autisme Research wijst dit uit.

Woordvoerder Rianne Rosenthal-Mulder: "Autisme is een ernstig probleem. Wij constateren dat met name hoger opgeleiden met een bovenmodaal inkomen die laat kinderen krijgen en overwegend links stemmen vaker te maken krijgen met kinderen met autisme." Eerdere onderzoeken wezen al uit dat het hierbij niet uitmaakt of zij magnetronmaaltijden of superfoods te eten krijgen. Mulder: "Omdat alle omgevingsfactoren dus gelijk zijn, zoeken we een andere factor die een verklaring kan bieden."


Na een succesvolle crowd-funding actie gaf de stichting de Universiteit Amsterdam opdracht nader onderzoek uit te voeren. Daarbij werden de Facebook profielen van enkele honderduizenden personen vergeleken met de gegevens uit hun slimme energiemeter. Daaruit bleek, dat een bovengemiddeld aantal van de mensen die aangaven een of meer autistische kinderen te hebben gebruik maakt van groene stroom.

De stichting is blij met de resultaten, maar zet ook kanttekeningen. "We zijn blij en opgelucht te weten dat groene stroom autisme veroorzaakt. Maar hetzelfde onderzoek liet ook zien dat groene stroom goed is voor de sensitiviteit en begaafdheid van kinderen. Nader onderzoek is dus gewenst."

In een vervolgonderzoek zal daarom worden gekeken of het hebben van een (Oud-)Hollandse naam, alsmede vervoer per bakfiets eveneens bijdragen aan het ontstaan van autisme.