Kwaad

Momenteel is op Facebook een ware heksenjacht aan de gang. Wat is het geval? In de VS is een vrouw opgepakt die haar tweejarige dochter heeft omgebracht.

Dat leidt tot een indrukwekkend aantal berichten, die allemaal ongeveer deze strekking hebben: ophangen dat mens, zonder vorm van proces. Interessant is om te zien, dat het over het algemeen conservatieve Amerikanen zien die deze mening zijn toegedaan.

Een moord op een onschuldig kind leidt in elke maatschappij tot veelal perverse media-aandacht en hevige algemene verontwaardiging. Vanuit emotioneel oogpunt best te begrijpen. Een verlangen tot vergelding is weinigen vreemd. Wat me er echter aan frappeert, en in hoge mate stoort, is de ongenuanceerdheid. "No justice for ", is talloze malen te lezen.

Mensen die zoiets posten, gaan voorbij aan een aantal zaken. Ten eerste is een maatschappij die zich beschaafd wenst te noemen niet een maatschappij waarin mensen zonder vorm van proces veroordeeld of zelfs ter dood gebracht worden. De rechtsstaat waarin wij (nog) leven, die eenieder een eerlijk proces garandeert, is een van de peilers van onze beschaving.

Ten tweede gaat men volledig voorbij aan hoe de moordenaar tot zijn daad kwam. Ik wil op geen enkele wijze de daad zelf verdedigen, wel weet ik uit ervaring dat het maar zelden zo is, dat iemand een ander kwaad aandoet uit verlangen tot kwaad doen. Veelal zijn daders zelf getraumatiseerd, niet zelden door misbruik of mishandeling in het verleden. Zij kennen het verschil dikwijls niet tussen goed en kwaad. En als ze het wel kennen, dan vaak louter rationeel. Mensen die tot dit soort brute daden komen kunnen zich meestal niet verplaatsen in de ander, en voelen het kwaad niet dat ze aanrichten.

Nogmaals, ik wil niets goedpraten. Ik wil slechts betogen dat er ruimte moet zijn voor nuance, in plaats van iemand op basis van mediaberichten en geruchten zonder pardon te veroordelen. Kwaadaardigheid met voorbedachten rade is bij dit soort tragedies uiterst zeldzaam. Laat het oordeel aan de rechtbank - daarom zijn die er.

Hoe anders is dat in het dagelijks leven. Daarin worden we omringd door kwaadaardige mensen. Mensen die het verschil tussen goed en kwaad kennen. Die zich kunnen verplaatsen in de ander, en zich bewust kunnen zijn van het leed dat ze aanrichten. Maar die ervoor kiezen, willens en wetens, om dat te negeren. Die ervoor kiezen om leed aan te richten, omdat hun eigen gewin prevaleert over andermans ongeluk.

Veelal is dat gewin financieel. Hebzucht verblindt. De rekening voor de zogenaamde crisis, omdat heren bankiers en beurshandelaren en speculanten hun hand overspeelden is voor iedereen duidelijk. Veel te weinig aandacht, want veel te goed verborgen, is het leed dat zij aanrichten door uitbuiting en slavernij. Willens en wetens.

De ergste vorm van kwaadaardigheid komt voort uit machtswellust. Ik heb het niet over wrede dictators, die veelal gebaat zouden zijn bij hulpverlening en opsluiting. Tot de kwaadaardigste mensen reken ik politici. Politici die ervoor kiezen om louter uit electoraal gewin ervoor te kiezen om leed aan te richten. Door de zwaksten in de maatschappij verder te verzwakken. Door bevolkingsgroepen tegen elkaar op te zetten. Die bewust en openlijk voor hun kwaadaardigheid uitkomen. Die deze tot deugd verheffen. En die deugd, godbetert, uitdragen als wijsheid.

Ik prijs mij gelukkig dat ik in een land woon, waarin ik nog durf te hopen dat het ook anders kan. Waarin we dit soort kwaad kunnen bevechten zonder bloedvergieten. Maar we moeten wel opschieten.